سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مطالعات تحقیقاتی اجرای روش کشت بافت گیاهی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی شروع شده است که اجرای مطالعات این روش برای گیاهان باریجه و گردو با هدف درآمدزایی بیشتر و صادرات آنها از بهار سال 1401 آغاز می شود.

حسین ادیم، محقق و عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی در گفت و گو با عصراترک در این باره اظهار کرد: روش کشت بافت گیاهی یکی از تکنیک های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک است.

ادیم گفت: حدود 100 سال است که دنیا از این روش برای توسعه کشت و تجاری سازی محصولات راهبردی خود استفاده می کند.

وی در ادامه با بیان اینکه در این روش، در مرحله اول کشت گیاه درون شیشه انجام می شود، عنوان کرد: در محیط آزمایشگاه بهترین قسمت گیاه برای کشت رویشی انتخاب، سپس در محیط کشت قرار داده می شود و پس از آن هورمن های گیاهی به منظور ریشه زایی و شاخه زایی به محیط کشت اضافه می شوند.

این عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی گفت: گیاه برای تولید بوته و یا نهال به تعداد زیاد به محیط گلخانه انتقال داده می شود و پس از آن بوته ها و یا نهال ها در مراتع یا باغات کاشته می شوند.

وی افزود: این گیاهان که خصوصیات مادری خود را به ارث برده اند به طور یکنواخت و هم سن رشد می کنند.

ادیم درباره مزایای کشت بافت گیاهی عنوان کرد: در مدت کمی می توان از یک گیاه به تعداد بسیار زیاد بوته و یا نهال برای کاشت در مراتع و باغات تولید کرد.

وی گفت: تکثیر گیاهانی که به طور معمول سخت است و یا استقرار آنها و یا جوانه زنی آنها در طبیعت مشکل دارد همچنین گیاهانی که با خطر انقراض روبرو هستند، می توان با استفاده از روش کشت بافت گیاهی این مسائل را حل کرد.

ین عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی افزود: در این روش می توان گیاهان عاری از بیماری و ویروس را تولید کرد.

وی همچنین بیان کرد: درآمدزایی، اشتغال زایی و تولید تجاری گیاهان از دیگر مزایای بسیار مهم روش کشت بافت گیاهی است که دنیا از این روش برای محصولات گیاهی صادرات گرای خود از جمله تولید موز و روغن پالم بهره گیری کرده است.

ادیم در ادامه با اشاره به اینکه وزیر جهاد کشاورزی اخیرا اعلام کرده بود که به طور میانگین 30 درصد از سطح باغات کشور فرسوده هستند که باید اصلاح و نوسازی شوند، تصریح کرد: انجام اصلاح و نوسازی باغات فرسوده با استفاده از روش های سنتی شامل تکثیر از طریق بذری، اشتباه و یا با استفاده از روش پیوندزنی، زمان بر و هزینه بر است.

بهینه ترین روش اصلاح و نوسازی باغات استفاده از روش کشت بافت گیاهی است 

وی تاکید کرد: بهینه ترین روش برای اصلاح و نوسازی باغات استفاده از روش کشت بافت گیاهی است که تمامی مزایای یاد شده در این نوع کشت برآورده می شود.

این عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی گفت: در این روش رقم برتر از گونه گیاهی انتخاب، تولید نهال ها از رقم برتر انتخاب شده به تعداد زیاد انجام و کاشت آنها در باغات فرسوده و یا جدید اجرایی می شود و نهال ها به طور یکنواخت رشد می کنند.

وی با یادآوری این مطلب که در سطح کشور بیش از 20 سال است که نسبت به کشت بافت گیاهی محصول خرما اقدام شده است، اعلام کرد: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان نیز اجرای مطالعات و تحقیقات کشت بافت گیاهی باریجه و گردو را در دستور کار خود قرار داده است.

ادیم گفت: انجام مطالعات و تحقیقات آزمایشگاهی این برنامه از بهار 1401 با انتخاب رقم برتر گرد و رقم برتر باریجه آغاز می شود.

وی بیان کرد: امکانات آزمایشگاهی برای انجام این مطالعات در این مرکز تحقیقاتی فراهم و آماده سازی شده است.

این عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در این مرکز تحقیقاتی مطالعات آزمایشگاهی کشت بافت گیاهی یک گیاه زینتی در حال انجام است.

وی درباره انتخاب گیاه دارویی باریجه به منظور انجام مطالعات کشت بافت گیاهی و تکثیر رویشی آن اظهار کرد: این گیاه دارای ترکیبات زیاد دارویی همچنین ارزش صادراتی بالا است.

ادیم همچنین عنوان کرد: این گیاه با ارزش اقتصادی بالا در خطر انقراض قرار گرفته است.

وی افزود: با توجه به اینکه مقدار زیادی از بذرهای این گیاه که در عرصه تولید می شوند، عقیم هستند و جوانه زنی آن در طبیعت مشکل دارد، بنابراین انجام کشت بافت گیاهی برای این گیاه دارویی بسیار با اهمیت است.

این عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی همچنین با یادآوری این مطلب که اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی احیای رویشگاه های باریجه در استان را در دستور کار قرار داده است، گفت: با بهره گیری از روش کشت بافت گیاهی می توان به تعداد زیاد بوته باریجه را تولید و در رویشگاه های آنها کاشت تا این بوته ها به طور یکنواخت و هم زمان رشد پیدا کنند.

وی درباره انتخاب گردو به منظور اجرای مطالعات تحقیقاتی کشت بافت گیاهی آن نیز بیان کرد: این درخت باغی، اقتصادی و صادرات محور است.

ادیم گفت: برای انجام کشت بافت گیاهی آن، رقم برتر که کم آب طلب و مقام به تنش های محیطی است، انتخاب خواهد شد.

وی در خاتمه عنوان کرد: پس از اینکه مطالعات آزمایشگاهی کشت بافت گیاهی باریجه و گردو در این مرکز تحقیقاتی به پایان رسید و نتایج آن مثبت بود از سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل منابع طبیعی استان دعوت خواهیم کرد که نتایج را مشاهده کنند و بهره گیری از این روش بهینه و دانش بنیان را در دستور کار خود قرار دهند و برای تحقق آن سرمایه گذاری کنند.

عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی همچنین با بیان اینکه این روش درآمدزا و اشتغال زا است، گفت: پیش بینی می شود که مورد استقبال بخش خصوصی قرار بگیرد تا برای آن سرمایه گذاری کند.