سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مهدی باور روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح کشت خارشتر با هدف تامین تولید علوفه دامی، تولید گیاهان دارویی در این استان در حدود یک هکتار در جاجرم که شهرستان گرم و خشک است آغاز شده است که برای گسترش برنامه ریزی لازم انجام شده است.

وی افزود: خشکسالی و نبود باران موثر در سال های اخیر باعث کاهش تولید علوفه در سطح مراتع استان شده که این امر موجب شد تا دامداران مجبور به فروش دام های مولد خود شوند.

وی با بیان اینکه حتی برخی از دامداران به اجبار به سمت جمع آوری خارشتر در عرصه های منابع طبیعی و زمین های کشاورزی رها شده رفته بودند گفت: جمع آوری خارشتر به صورت غیر اصولی در عرصه های طبیعی موجب از بین رفتن این گیاه و همچنین فرسایش بادی و خاکی آن منطقه خواهد شد.

باور اظهار داشت: تلاش می کنیم تا سال آینده در حدود ۲۰۰ هکتار از عرصه شهرستان جاجرم گیاه خارشتر کشت شود که پیش بینی می شود از این سطح ۵۰۰ تن علوفه برداشت شود.

وی با بیان اینکه در طرح کشت خارشتر این گیاه چند ساله در اراضی کشاورزی که هیچ گیاهی کشت نخواهد شد اجرا می شود افزود: علاوه بر تولید علوفه دامی این گیاه مانع فرسایش بادی و آبی منابع طبیعی نیز خواهد شد.

باور با بیان اینکه کشت خارشتر به صورت پاییزه و بهاره انجام می شود اظهار داشت: در هر یک هکتار اراضی زیر کشت این گیاه بین ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم بذر نیز برداشت می شود، بذر این گیاه نیاز به خواب دارد که به روش اصولی این امر نیز انجام می شود.

مجری طرح کشت خارشتر در استان با بیان اینکه عملکرد تولید علوفه خارشتر در هر هکتار ۱۰ تن علوفه تر و پنج تا ۶ تن علوفه خشک در سال است گفت: ارزش غذای خارشتر نزدیک به یونجه است و بهره برداران در تغذیه علوفه دستی برای دام ها این گیاه را به همراه سایر گیاهان علوفه ای در اختیار دام ها قرار می دهند.

باور ان اینکه بذر تولیدی در اختیار متقاضیان بخش خصوص و دولتی قرار خواهد گرفت افزود: این گیاه ریشه بسیار بلندی دارد و بعضا به شکل مهاجم نیز محسوب می شود که نباید در نزدیکی اراضی زراعی کشت شود.

معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی گفت: همچنین گیاه خارشتر باید در اراضی که برخی از بهره برداران شتر نگهداری می کنند نیز کشت شود، بهره برداری از عرصه های منابع طبیعی به تنهایی باعث فقر  و بیابانی شدن خواهد شد، کشت خارشتر در اراضی به وصرت متراکم انجام خواهد شد.

در سال جاری برخی از دامداران خراسان شمالی به علت خشکسالی و گرانی علوفه جمع آوری گیاه خارشتر را در اولویت کاری خود قرار داده‌ بودند و در اراضی کنار جاده‌ها و زمین‌های رها شده کشاورزی این گیاه را برای تامین خوراک دام جمع آوری می کردند و علاوه بر تامین علوفه دامی خارشتر ارزش دارویی نیز دارد که برای بهره برداران ارزش اقتصادی نیز دارد.

خارشتر یکی از این گیاهان مقاوم به شوری و با نیاز آبی بسیار کم است که تو مناطق کویری و بیابانی به راحتی رشد می کند،  این گیاه دارای ارزش غذایی بسیار بالایه میزان پروتئین، چربی، فیبر و خاکستر بسیار بالایی دارد.  

این گیاه در زمان گلدهی پروتئین بالاتری دارد و علوفه خشک خارشتر در جیره زمستانی دام مورد استفاده قرار می گیرد  و  نسبت به شکل سیلو، مدت طولانی تری ماندگاری نیز دارد.  

گیاه خارشتر یکی از علوفه‌های خوراکی کم‌آب‌بر به عنوان خوراک دام‌ها به شمار می رود که با استفاده از آن می‌توان با بازدهی چندبرابر از کشت گونه‌های آب‌بر و پرزحمت جلوگیری کرد.

خارشتر یک داروی گیاهی است،‌ زنبورداران نیز در فصل گل دهی آن برای تغذیه زنبورها استفاده می کنند که شهد خوبی نیز دارد، عرق خارشتر و ترنجبین از فراروده های این گیاه دارویی است.  

گستره حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی ۲ میلیون و ۳۳ هزار و ۳۶ هکتار است که از این وسعت یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع، بیش از ۱۸۳ هزار هکتار بیابان و ۴۳۴ هزار و ۵۵۰ هکتار جنگل است.

خراسان شمالی با دارا بودن ۲ میلیون و ۵۲۶ هزار واحد دامی یکی از قطب های دامداری کشور است ، این استان از نظر جایگاه بیمه دام رتبه ۱۰ میان استان های کشور را به خود اختصاص داده است.