سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

علی بزرگمهر، مشاور رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی و مجری طرح های تحقیقاتی زراعت چوب استان در گفت و گو با عصراترک اظهار کرد: انجام مطالعات در زمینه زراعت چوب با عنوان پایه تحقیقات زراعت چوب در شمال شرق کشور در سال 70 در ایستگاه تحقیقات کهنه کند بجنورد آغاز شد. 

بزرگمهر گفت: تا کنون 12 طرح مطالعاتی در زمینه زراعت چوب در این ایستگاه تحقیقاتی به پایان رسیده است که بیشتر این تحقیقات ملی بوده اند و نتایج تمامی این تحقیقات به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور گزارش شده اند و در قالب کارگاه آموزشی و ارایه مقالات در اختیارمخاطبان قرار گرفته است.

وی در ادامه عنوان کرد: در این ایستگاه تحقیقاتی 90 کلون صنوبر ( شاخه های قلمه شده صنوبر) از سطح استان خراسان شمالی و استان خراسان رضوی همچنین 45 رقم در مرحله اول و 50 رقم  در مرحله دوم از 10 گونه صنوبر(غیر بومی استان و کشور) جمع آوری و در شرایط یکسان، رشد و عملکرد آنها مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفتند. 

مجری طرح های تحقیقاتی زراعت چوب استان گفت: در این مطالعات، موضوعات دوره های آبیاری و تاثیر بر روی رشد آنها، تاثیر آفات و بیماری ها، تیپ رشدی آنها، سازگاری با تنش های گرمایی و سرمایی، نوع شاخه دهی آنها، رشد ارتفاع و قطری آنها، بررسی و در نهایت ارقام برتر برای طرح زراعت چوب در شمال شرق کشور انتخاب شدند. 

وی گفت: به طور کلی از 90 کلون بومی، چهار رقم برتر همچنین از 45 رقم صنوبر غیربومی نیز به 17 رقم برتر دست یافتیم که به عنوان ارقام موفق صنوبر برای شمال شرق  انتخاب  و در یک دوره بهره برداری ده ساله مورد بررسی قرار گرفتند که درنهایت هشت رقم از دو گونه کبوده و نیگرا به عنوان ارقام برتر به بخش های اجرایی معرفی شدند.  
بزرگمهر تصریح کرد: با این وجود، در بررسی های نهایی، ارقام صنوبر نیگرا برای کشت زراعت چوب در استان خراسان شمالی و ارقام صنوبر کبوده (اشن) برای کشت زراعت چوب در استان خراسان رضوی معرفی شدند. 

وی خاطرنشان کرد: در عین حال، هنوز در این ایستگاه تحقیقاتی بررسی بر روی چهار رقم برتر صنوبر انتخاب شده در زمینه های تاثیر پذیری عملکرد آنها از فاصله کشت ها و مقاومت نسبی در برابر  آفات و بیماری ها در حال انجام است. 

مشاور رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان در بخش دیگری از سخن خود، درباره کشت صنوبرهای انتخاب شده در استان برای توسعه زراعت چوب در استان نیز اظهار کرد: به طور کلی 15تا 20 سال قبل، زراعت چوب در حاشیه مزارع و باغات بیشترین سطح را داشته اند که  در حال حاضر حدود 80 درصد از درختان صنوبر رشد یافته در این سطوح برداشت شدند. 

وی افزود: با توجه به اینکه در  سال های قبل، قیمت چوب در مقایسه با سایر محصولات بسیار پایین بود، پس از برداشت صنوبرهای رشد یافته، کشت دوباره ادامه نیافت. 

بزرگمهر در ادامه با یادآوری این مطلب که نیاز سالانه کشور به تامین چوب برای خطوط تولیدی صنایع مرتبط با چوب و تولید کاغذ در حدود 14 میلیون متر مکعب است، گفت: طی چند سال اخیر متاثر از اجرای طرح تنفس جنگل و ممنوعیت قطع درختان جنگل های شمال کشور، نیاز به تامین چوب برای این صنایع افزایش یافته است. 

وی افزود: افزایش قیمت دلار نیز واردات چوب به کشور را تحت تاثیر قرار داد که تمامی این عوامل یاد شده، موجب شدند تا قیمت چوب در کشور بسیار افزایش پیدا کند. 
مجری طرح های تحقیقاتی زراعت چوب استان تصریح کرد: علل یاد شده، موجب شد تا توسعه زراعت چوب در کشور بسیار پر اهمیت شود و دارای مزیت نسبی برای کشت و توسعه در مزارع باشد. 

وی با اشاره به اینکه کشاورزان متاثر از افزایش قیمت چوب در کشور تمایل بسیاری پیدا کرده اند تا دوباره کشت صنوبر را انجام دهند، توصیه کرد: کشت این گیاه به صورت کشت تلفیقی ( جنگل زراعی) در حاشیه مزارع، باغات، رودخانه ها و جوی های انتقال آب مبتنی بر انجام درست اصول کاشت ترویج شده، انجام شوند. 

بزرگمهر در ادامه با بیان اینکه درخت صنوبر، گیاهی آب دوست است، عنوان کرد: این درخت باید در مناطقی کاشت شود که منابع آبی مطمئن داشته باشد. 

وی همچنین با اشاره به تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی ها و افزایش دما توصیه کرد: باید به سوی استفاده از پساب برای توسعه زراعت چوب در حاشیه سطوح کشاورزی و زمین های ملی نیز پیش برویم.

مشاور رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان خاطرنشان کرد: توسعه زراعت چوب، علاوه بر اینکه برای کشاورزان درآمدزایی خواهد داشت همچنین بر تعدیل آب و هوا موثر است و با ایجاد بادشکن از تولید گرد و غبار نیز جلوگیری می کند.

وی همچنین افزود: برگ ریزان درختان صنوبر، علوفه دامی خواهند داشت و از کاشت آنها در حاشیه رودخانه ها از فرسایش خاک نیز جلوگیری می شود.

بزرگمهر در خاتمه اعلام کرد: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان واحد قلمستان از ارقام برتر صنوبر به منظور توسعه زراعت چوب در استان را ایجاد کرده است تا در اختیار متقاضیان قرار دهد.